Koç Üniversitesi Sevgi Gönül Bizans Araştırmaları Merkezi, Altıncı Uluslararası Sevgi Gönül Bizans Araştırmaları Sempozyumu kapsamında, Boğaziçi Üniversitesi’nden Koray Durak küratörlüğünde “Türkiye’de Bizans Çalışmalarının Serüveni” isimli bir sergi düzenliyor. ANAMED’de yer alan sergi, eğitimden alan çalışmalarına uzanan oldukça geniş bir konu yelpazesine sahip.
Farklı temaları kronolojik biçimde ele alan sergi, Geç Osmanlı Dönemi’nden başlayarak Bizans çalışmalarının bu dönemdeki çokkültürlü doğasına değiniyor. Türkiye Cumhuriyeti anlatısını içeren ana mekâna girildiğinde ise Bizans çalışmalarının kurumsallaşmasının hikâyesi gözler önüne seriliyor. Kurumsallaşma süreci öncelikle 1923’ten 1990’lara dek üniversitelerde tarih ve sanat tarihi bölümlerinin kurulması üzerinden açıklanıyor. Alan çalışmalarını da içeren bu anlatıya paralel olarak kurgulanan ve mekânı ikiye bölen ara birimde ise Rum cemaatinin katkılarından ve yabancı kurumlarla yapılan iş birliklerinden bahsediliyor.
Serginin ikinci yarısı 1990’lardan günümüze gittikçe zenginleşen bilimsel toplantılar, sergiler, mimari araştırmalar ve müze çalışmalarına odaklanıyor. Sergiyi ikiye bölen bağımsız birimin bu bölüme bakan yüzünde ise paleografi, epigrafi, sicilografi ve sualtı arkeolojisi çalışmaları ile mimari restorasyonlar ele alınıyor.
En son bölüm, ortaöğretimde Bizans’a ilişkin müfredatı değerlendiriyor ve çocuk kitaplarının bir sergilemesini içeriyor.
Sergi mekânı boyunca, temalara uygun biçimde dağıtılmış yedi sözlü tarih videosu yer alıyor. GABAM’ın “Sözlü Tarih Projesi: Türkiye’de Bir Bizansçı Olmak” projesi kayıtlarından seçilerek kurgulanan videolar önde gelen uzmanlarla yapılan röportajlardan kesitler içeriyor.
Sergide iki interaktif unsur bulunuyor. Bunlardan ilki, Şahin Kılıç ve Buket Kitapçı Bayrı’nın Türkiye’de Bizans Çalışmaları: Bir Bibliyografya, 19. yüzyıl-2020 eserinde yer alan kaynakçayı görselleştiriyor. Dokunmatik ekran sayesinde, ziyaretçiler hem yayın hem de tezlerde ağırlık kazanan konuları ve bilim insanlarının ilişki ağlarını keşfedebiliyor.
İkinci interaktif unsur ise Bizans tabakası bulunan kazı ve yüzey araştırmalarını gösteren bir haritadan meydana geliyor. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 2022 yılı izinlerine dayanarak hazırlanan ve bazı kazıların tanıtım videoları ile zenginleştirilen harita, alan çalışmalarının coğrafi dağılımını gösteriyor.
Tasarımını Fika’dan Burak Şuşut, Dilara Tekin Gezginti, Duygu Güven’in yaptığı “Türkiye’de Bizans Çalışmalarının Serüveni”, Vehbi Koç Vakfı’nın malî desteği ve Arçelik’in sponsorluğuyla hayat buldu.
Cumhuriyetin ilk yüzyılında Bizans araştırmalarının geldiği aşamayı tarihsel perspektiften anlatan ve ilk kez ziyaretçilerle buluşan birçok arşiv belgesine ev sahipliği yapan sergi, 23 Haziran 2023-31 Aralık 2024 tarihleri arasında ANAMED’de ziyaret edilebilir.
Küratör: Koray Durak
Sergi Editörü: Merve Özkılıç
Sergi Tasarımı: Burak Şuşut, Dilara Tekin Gezginti, Duygu Güven