ANAMED’de henüz bir ay geçirmiştim ki korona virüsün gazetenin uluslararası bölümünde yer alan bir haberden yaşam değiştiren bir olguya dönüştüğü anlaşıldı. İlk başta tepkim bencilceydi: Yedi yıllık bir çalışmanın sonucu olan bir monograf yayınlamıştım ve bunca zorluktan sonra 2020 yılı akademik açıdan bana büyük şans getirecekti. Açılış konuşması yapmak için birçok davet almıştım, onlar da cepteydi. Ancak kısa bir süre sonra, evden ve Hollanda’daki sevdiklerimden uzakta, İstanbul’da mahsur kalmanın ideal olmayacağını fark ettim. Bu yüzden 17 Mart Salı günü Hollanda’ya, Lahey’e geri döndüm. Yolculuk sırasında durumun ne kadar gerçeküstü olduğunun farkına vardım: maskeli insanlar, iptal edilen uçuşlar, piyasada kalmayan el dezenfektanı ve parasetamol içeren ilaçlar… Amsterdam Schiphol Havalimanı’nı Lahey’e bağlayan tren neredeyse boştu.
Eve döndüğüm ilk haftalarda, interneti yegâne (ama devasa) kaynağım olarak kullanarak araştırmamı sürdürmeye koyuldum. Öncelikle planlama aşamasında olan birkaç makaleyi, bölümü ve editörlüğünü yaptığım bir eseri tamamlamaya odaklandım. Her gün gelen yeni haber ve Hollanda’da çıkan yeni kurallar arasında yazmaya odaklanmak zor oldu. Bütün okullar kapatıldı, sadece yaşamsal ihtiyaçları karşılayan dükkânlar açık kalacaktı. Dışarıda egzersiz yapılmasına izin verildi, seyahat sadece hayati işlerde çalışan insanlarla sınırlıydı ve herkesin olabildiğince evde kalması gerekiyordu. Oysa çocukların oyun alanlarında eğlenmesine izin verilecekti. Buna “akıllı karantina” deniyordu, zira çoğu Hollandalı ortalamanın üzerinde zekâya sahip—en azından onlar öyle düşünüyorlar. Artık uçaklar uçmadığı ve ufkum bir sonraki apartmanın ötesindeki zar zor görünen ağaçlarla sınırlı kaldığından, dünyam hızla küçülüverdi. Ayrıca, 2020’nin bana vaat ettiklerinin yalan olduğu da ortaya çıktı. Başvuruların reddedilmesi akademik hayatın olağan bir gerçeği ancak Covid-19 yüzünden bursların ve arkeolojik alan çalışmalarının iptal edilmesiyle (yani gelirimin kesilmesiyle) işler oldukça korkunç hale geldi—sonuçta kiranın ödenmesi gerekiyor. Ne yapacaktım?
Tekrar egzersize başlamam biraz zaman aldı. Ancak bir kez parkta koşmaya, sahilde bisiklet sürmeye, evde biraz halter çalışmaya başlayınca zihnimde büyük bir fark oluştu. Her türlü kişisel mesafe ve hız rekorumu kırmakla kalmadım, aynı zamanda geleceğe dönük olumlu bir bakış açısı geliştirdim. İlkbaharın gelmiş, her türlü bitkinin yaşamın sihirli dönüşümüne girmiş ve kiraz ağaçlarının çiçek açmaya başlamış olması, fotoğrafçılığa olan ilgimi yeniden canlandırdı. Böylece fotoğrafçılık yaratıcılığım için bir çıkış noktası oldu (Instagram hesabım: @existentialblip). Haftalık market gezilerinde ve park yürüyüşlerimde fotoğraf makinemi yanımdan ayırmadım. Artık acil olarak gerekmemesine rağmen, iki haftada bir Türkçe derslerime çevrimiçi olarak devam ettim. Yaşamımı düzene oturtmak bir sonraki adıma karar vermeme yardımcı oldu.
Bir sonraki adım ise akademik uğraşlarıma (belki de geçici olarak) son vermek anlamına geliyordu. Gerekli sınav ve mülâkatları geçtikten sonra, Haziran ayının ilk haftalarında başlayacak olan Java programlama ve geliştirme eğitimine kabul edildim. Programlama geçmişim uzun zaman öncesine dayansa da bu çok farklı bir durum. Dokuz ile on iki yaşları arasındayken BASIC ve Turbo Pascal ile oyun programlama kitapları ödünç almak için cuma akşamlarını kendi köyümdeki yerel kütüphanede geçirirdim! Şimdiye kadar gördüğüm kadarıyla, heyecan verici ve zorlayıcı şeyler bunlar. “1,5 metre mesafedeki yaşam”ın yeni gerçekleri oturduğuna ve okullar yavaş yavaş yeniden açılmaya başladığına göre, geçtiğimiz son birkaç ayın üzerine düşünmenin zamanı geldi. ANAMED’deki geçirdiğim kısa zaman Roma arkeolojisi ve tarihine karşı duyduğum sevgiyi, Covid-19 döneminde bana bir kez daha beklenmedik şeyleri beklemem gerektiğini doğrulattı. Kimbilir, belki de yeni edindiğim programlama becerilerim gelecekte arkeolojik çalışmalarım için yararlı olabilir.
—Rinse Willet, ANAMED Kıdemli Bursiyeri, 23 Mayıs 2020