‘Yusuf Franko’nun karikatürlerinde, sadece Beyoğlu’nun beyefendileri değil, cemiyet hayatının şaşaalı kadınları da vardı.’ ANAMED Editörü Özge Ertem Yusuf Franko’nun kadınlarını anlatıyor…
Yusuf Franko’nun karikatürlerinde, sadece Beyoğlu’nun beyefendileri değil, cemiyet hayatının şaşaalı kadınları da vardı. Sahnenin tam üstünde, alkışlar arasında halkı tepeden selamlayacak Sarah Bernhardt, sessiz ve muzip, bir yandan ‘Hayat’ın kitabını yazarken, başka bir karikatürde dans eden, “akla” ve “neşeye”, ya da “durgunluk” ve “hareketliliğe” eşit şekilde sahip Madam Stekoli, siyah güllerin karanlığını grotesk ve dik bir zarafetle taşıyan Matmazel Stavro ve sanki Yusuf Franko’nun karakterlerinin iplerini kendileri oynatırmışçasına güçlü, “gizli bir bildikleri varmış” gibi duran daha pek çok kadın karakter… Yusuf Franko’nun kadınları.
Bir tanesi daha sessiz, Yusuf Franko’ya içlerinde belki en yakın olan, kardeşi; albümde eşinin adıyla yer alan Madam Naum Paşa. Madam Naum Paşa, Beyoğlu çevresine evinde müzik davetleri düzenliyor ve bu davetlerde şarkı söylüyordu. Yusuf Franko, karikatüründe de onu yine şarkı söylerken çizmişti. O şarkı bugün ailenin Beyrut günlerine ait bir hüznü hatırlatıyor. Karikatürde ablasına piyanosuyla eşlik eden sanâtkar küçük kardeş Fuad Franko, yine ablası ve eniştesiyle birlikte gittiği Beyrut’ta genç yaşta hayatını kaybetmişti. Madam Naum Paşa, huy olarak kendisine yakın olduğu ve ona özel ihtimam gösterdiği hissedilen küçük kardeşin yasını tutmuş olmalıydı.
Yusuf Franko’nun kadınları, albümde, tıpkı erkekler gibi Pera cemiyet hayatının gösterişli karakterleriydi. Her halükarda, siyah beyazken ya da isimleri bilinmezken dahi, güçlü, renkli ve özel insanlardı. Ancak, “sahnenin dışında”, iç dünyalarında ve yaşamın kendi akışında, bundan çok daha fazlasıydılar.