Türker, Deniz

Cambridge University

Araştırma Konusu: Osmanlı Victorianası: On Dokuzuncu Yüzyıl Padişahları ve Bir Sarayın Yapımı (1795-1909)

Dr. Türker, ANAMED’de Kısa Dönemli Araştırma Bursiyeri olarak iki ayrı araştırma projesi yürütmektedir. Bunlardan ilki, Osmanlı hanedanının son ikametgâhı olan Yıldız Sarayı hakkında Osmanlı Victorianası: On Dokuzuncu Yüzyıl Padişahları ve Bir Sarayın Yapımı (1795-1909) geçici başlığını taşıyan bir kitabın yazımının tamamlanmasını hedefliyor. Kitap, şimdiye dek yeterince incelenmemiş arşiv kaynaklarını, saray vakayinamelerini ve fotoğrafları bir araya getirerek günümüzde fiziksel bütünlüğü parçalanmış hâlde olan saray alanının mimari tarihini yeniden inşa ediyor. Bu materyaller, alanın saray öncesi tarihine ışık tutmakta, Tanzimat dönemi kadın hamilerinin buranın esas sahipleri olduğu evreyi vurgulamaktadır; ileride, 20. yüzyılın başında, onların oluşturduğu sahne üzerinde II. Abdülhamid kendi içkale benzeri saray-kentini inşa edecekti. Kitap, Yıldız Sarayı’nı ele alırken bir yandan da onun üzerinden diğer Osmanlı malikânelerinin on dokuzuncu yüzyıldaki peyzaj tarihlerini ve radikal bir dönüşüme uğrayan hassa bostancılarını inceliyor. Ayrıca, konut yapımında gelişen yeni beğenilere ve ortaya çıkan ev tipolojilerine değinirken bunları on dokuzuncu yüzyıl padişahlarının kendi ikametgâhları için yaptıkları pek de anıtsal olmayan mimari tercihler, dünya fuarlarında görülen mimarlık örnekleri ve prefabrik yapıların küresel dolaşımı ışığında ele alıyor.

Dr. Türker’in ikinci projesi ise Abdüllatif Suphi Paşa’nın nümismatiğe olan ilgisi ve sikke koleksiyonu üzerine yazdığı (ve Brill Yayınevi’nin on dokuzuncu yüzyıldaki Müslüman koleksiyoncular hakkında hazırladığı antolojide yayımlanacak olan) makaleyi tamamlamaktır. Devlet hizmetinde dönüşümlü olarak Maarif, Evkaf, Ticaret ve Maliye Nazırlığı yapmış olan Tanzimat döneminin nüfuzlu şahsiyeti Abdüllatif Suphi Paşa’nın şimdi çoğu British Museum’da bulunan geniş sikke koleksiyonu, Avrupalı ve Osmanlı tarihçi ve koleksiyonerler arasında bilgi alışverişlerine kaynaklık etmiştir. Paşanın hâlen ayakta olan konutu da, objeler üzerinden tarih tartışmaları yapılan meclislere ev sahipliği etmekteydi. Dr. Türker’in Abdüllatif Suphi Paşa hakkında tamamlamak istediği makale, onu, Ahmed Vefik Paşa (ve onun büyük kütüphanesi) ile paralel bir şekilde, imparatorlukta koleksiyonerlik alışkanlıklarının şekillenmesine yardımcı olan ve bu sayede tarih yazımı ve müze inşasına katkıda bulunan bir âlim-bürokrat olarak tasvir etmektedir.