“Sanatsal ve Arkeolojik Nesneler için Malzeme Nitelendirme Testleri” kitabının çevirmeninden
“Sanatsal ve Arkeolojik Nesneler için Malzeme Nitelendirme Testleri” kitabının çevirmeninden
Müze koleksiyonlarında yer alan veya arkeolojik kazılarda bulunan kültür nesnelerinden edindiğimiz bilgi sayesinde geçmiş insan davranışlarını yorumlayabiliriz. Bilgi, buluntunun kendi malzemesinden ya da çevresini tanımlayan üzerindeki birikintiler, kalıntılar gibi nesne ile fiziksel olarak ilişkili malzemelerden elde edilir. Bu bilgiyi malzemeden sağaltabilmek çoğunlukla uzun süreler, farklı uzmanlıklar ve pahalı işlemler gerektirmektedir. Bu kitapta yer alan “nokta testleri,” (spot-tests) arazide dahi uygulanabilecek basitlikte birbirinden değerli yöntemler sunmaktadır.
Ben bir arkeoloğum, aslında profesyonel bir çevirmen değilim. Meslek hayatım uluslararası bir ekip tarafından yürütülen bir kazı ve araştırma projesinde başladı ve uzun yıllar yine uluslararası projeler etrafında evirildi. Bu esnada içine yeni süzüldüğüm bir disiplinin tüm terminolojisini, kurallarını ve jargonunu İngilizce üzerinden öğrendim. İngilizce terimlerin ağırlıklı biçimde kullanıldığı ilk yılların ardından yüksek lisans çalışmamı yürütürken de yolum İngiltere’ye düştü. Bu durumun ilk sancılarını kendi tezimi Türkçe yazmam gerektiğinde yaşadım. Beynimde sarmalanan tüm bilgi İngilizce terimlerden oluşuyordu ve ben kendi dilimde akademik üretim yapmakta zorlanıyordum. Bunu kendi dilime borç addedip, İngilizce akademik üretimleri Türkçeye kazandırmayı naçizane görev edindim. Ana dilimiz aynı zamanda düşünme dilimizdir. Dolayısıyla, ana dilimizde okumanın konuyu kavrayışımıza etkisi başka bir dilde okuyup anlamaya kıyasla çok güçlüdür. Malzeme niteleme konusunda birbirinden yararlı onlarca deney ve talimatlar içeren bu kaynak kitabın, özellikle üniversitelerin ilgili bölümlerinde okuyan öğrencilere, müzelerde ve kazılarda eser ve buluntularla çalışan uzmanlara kendi dillerinde ulaşabilmesinin bir halkası olabildiğim için çok mutluyum.
Her terimi, malzeme adlandırmalarını, işlem isimlerini, alet ve teçhizat isimlerini, en az iki bilimsel yayındaki kullanım şekliyle test etmeden kullanmamaya özen gösterdim. Yine de sürçü lisan ettiysem affınıza sığınırım. Kitapta geçen her bir test farklı bir malzeme grubuna uygulanan farklı bir testi içermektedir. Bu nedenle, birbirinden bağımsız olarak ele alınmıştır. Bir test uygulayıcısının diğer tüm testleri de okuması gerekmediğinden bazı kısaltmalar, uyarılar her bir testin altında tekrar tekrar verilmiştir. Sadece ihtiyacınız olan bir test ile ilgileniyorsanız, öncelikle mutlaka kitabın arkasındaki tanımlar ve terimler bölümünü gözden geçirmenizi öneririm.