Eğitimini Amerika Birleşik Devletlerinde tamamlayan Rana Özbal doktora derecesini 2006 senesinde Northwestern Üniversitesi’nden almıştır. Aynı sene Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümünde Dr. Okutman olarak başlamış, ardından 2009-2010 akademik senesinde İstanbul Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Prehistorya Anabilim Dalında Türkiye Bilimler Akademisi tarafından fonlanan Doktora Sonrası Araştırmacı pozisyonunda görev yapmıştır. Araştırmacı 2010 senesinden beri Koç Üniversitesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü’nde çalışmaktadır. Bu üniversitede 2010-2018 tarihleri arasında Dr. Öğretim Üyesi, 2018’den beri ise Doçent Dr. kadrosunda akademik hayatına devam etmektedir. Özbal arkeolojik arazi çalışmalarının çoğunu Hatay’da Tell Kurdu Höyük’te ve Bursa’da Barcın Höyük’te yapmıştır. Özellikle Anadolu ve Kuzey Mezopotamya’nın prehistorik dönemlerine yönelik çalışmalar yürütmüş olan Özbal arkeolojik çalışmalarını arkeometrik laboratuvar teknikleri ile destekleyerek yorum yapmaya özen göstermektedir. 2015 senesinde Bilim Akademisi tarafından BAGEP (Bilim Akademisi Geç Bilim İnsanları Ödül Programı) ve 2018 senesinde Koç Üniversitesi İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi tarafından Mükemmel Eğitimci ödüllerine hak kazanmıştır.

1999 yılında İstanbul Üniversitesi Sanat Tarihi ve Arkeoloji Bölümü Prehistorya Anabilim Dalından mezun oldu. Aynı üniversitede 2003 yılında “Marmara Bölgesi’nde Beslenme ve Besin Depolama” konulu Yüksek Lisans, 2009 yılında ise “Balkanlarda İlk Neolitik Dönem’den Orta Neolitik Döneme Geçiş” konulu Doktora tezini Prof. Dr. Mehmet Özdoğan’ın danışmanlığında tamamladı. Bu süreçte Doktora çalışmalarıyla ilgili olarak Alman Arkeoloji Enstitüsü  Araştırma Daveti ile 2006 yılında 3 aylığına Alman Arkeoloji Enstitüsü Avrasya Şubesinde (Berlin) bulundu. Berlin’deki çalışmalarına, Türk-Amerikan İlmi Araştırmalar Derneği (ARİT) Machteld Johanna Mellink 2007 Doktora Araştırma Bursu ile  2007-08 eğitim döneminde de devam etti. 2015-16 eğitim döneminde ise TÜBİTAK- 2219 Yırt Dışı Doktora Sonrası Araştırma Bursu ile Boston Üniversitesi Arkeoloji Bölümünde bulundu. 2002 yılından bu yana İstanbul Üniversitesi Tarihöncesi Arkeolojisi Anabilim Dalında önce Araştırma Görevlisi daha sonra Yardımcı Doçent şimdi ise Doçent olarak görev yapmaktadır. Tarihöncesinde Güneydoğu Avrupa, Yakındoğu’da Kalkolitik Çağ, Tarihöncesi Teknolojilere Giriş ve Anadolu’da İlk Tunç Çağı başlıklı lisans derslerini vermektedir. 

Tez konuları ve katıldığı arkeolojik araştırmalar nedeniyle ağırlıklı olarak Trakya’da Neolitik Dönem, Neolitik yaşamın batıya yayılımı, Batı Anadolu’da Neolitik ve Kalkolitik dönemler üzerine çalışmaktadır. 1995 yılından bu yana kesintisiz olarak arazi çalışmalarına katılmaktadır. 1995 yılından itibaren devam etmekte olduğu Kırklareli Aşağı Pınar höyüğü kazıları ile yakın zaman önce tamamlanan Bandırma Manyas Gölü Doğu kesim yüzey araştırmaları başlıca projeleri arasındadır. 2021 yılında Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi ile birlikte Çanak Çömleksiz Neolitik Döneme tarihlenen Sayburç yerleşiminde kazılara başlamıştır.  

İstanbul 1943 doğumlu; akademik yaşamını İstanbul Üniversitesi Prehistorya Anabilim Dalı’nda H.Çambel’in öğrencisi olarak sürdürmüştür. Esas uzmanlık alanı, “Neolitik” olarak adlandırılan, tarım ve hayvancılığa dayalı köy yaşantısının ortaya çıkışı ve başka coğrafyalara yayılım sürecinin anlaşılmasıdır. 1964 yılından bu yana aralarında Çayönü, Yarımburgaz ve Aşağı Pınar’ın olduğu Türkiye’nin çeşitli yerlerinde 25 kazı çalışması ve yüzey araştırması yürütmüştür; halen Doğu Trakya’da Açık Hava Müzeleri ve Kültürel Miras projelerini sürdürmektedir. Diğer ilgi alanları arasında arkeoloji tarihi, arkeoloji politikaları ve çevresel arkeoloji bulunmaktadır. Üyesi olduğu önemli uluslararası bilim kurulları arasında Amerika Birleşik Devletleri Bilimler Akademisi (NAS), Academia Europa, Şanghai Arkeoloji Forumu, Avrupa Bilim Kurulu (ERC) panel üyeliği (2013 – ) ve aldığı ödüller arasında ise TÜBA Hizmet ödülü (2001), Vehbi Koç Vakfı (2008) ve İtalya Devlet “Cavaliere” Nişanı ve Mimarlar Odası 2020 ödülü bulunmaktadır. Arkeoloji ve kültürel miras üzerine 23 kitap ile 317 bilimsel makalesi vardır.

Galatasaray Lisesi ve Hacettepe Üniversitesi’ nde eğitim gördü.
Belgesel sinemacı, eğitmen, yazar.
İlk filmini 1967 yılında gerçekleştirdi. O zamanlardan itibaren de bu çabasını sürdürdü.
1969 yılında Genç Sinema Hareketi ve 1996 yılında Belgesel Sinemacılar Birliği kurucularından.
1969 yılında, Bertold Brecht- epik tiyatro- anlayışını benimseyen Ankara Birlik Sahnesi’nde yer aldı.
Fotoğraf, tiyatro, edebiyat kesintisiz eşlik etti yolculuğuna.
Toplumsal hafıza, arşiv, sözlü tarih, çeşitli araştırmalar ve kuramsal çalışmaları önemli uğraşları içinde.
Belgesel film üretmenin yanı sıra yayın faaliyetleri, atölyeler ve bütün bu faaliyetleri hep, yol arkadaşlarıyla kolektif bir yapı içinde, birlikte sürdürmeyi önemsedi.

İ.Ü. Fen Fakültesi Fizik Matematik Bölümü’nde eğitim gördü. Aynı branşta çalışmalarını sürdürdü. 1981 yılında belgesel sinema alanına geçti.

Araştırma, projelendirme, metin yazarlığı, yapım yönetmenliği ile belgesel film üretimi içinde yer alıyor. Sektörün önünü açacak çalışmalara katılmaya özen gösteriyor. Deneylerini gençlerle paylaştığı atölye çalışmalarına önem veriyor. Arşiv araştırmaları ve sözlü tarih çalışmaları yoğunlaştığı alanlar içinde. Gönüllülük temelinde sorumluluk üstlendiği çok sayıda kamusal proje yanında yapım yönetmenliğini üstlendiği ellinin üstünde belgesel film bulunuyor. Bu yapımların bir kısmı tarihsel miras ve arkeoloji üzerine. 1996 yılında Belgesel Sinemacılar Birliği‘ni oluşturan ilk adımlardan bu güne aktif bir BSB üyesi.