ANAMED Direktörü’nden – Bahar 2020
ANAMED Direktörü’nden
ANAMED’in 2019–2020 akademik yılı sonu bir açıdan çok çabuk, başka bir açıdan ise çok yavaş geldi. Fakat her durumda ANAMED’de alışık olduğumuzdan çok daha garip bir şekilde geldiği kesin. Daha birkaç ay öncesinde, yapılacak yeni konuşmalar, çalıştaylar, sempozyumlar ve sergilerle akademik yılın ikinci yarısına henüz başlamış olduğumuza inanmak çok güç. Koronavirüs (Covid-19), herkesin belirlenmiş yaşama ve çalışma düzenini altüst etti. Süregelen salgın, organizasyonların pek çoğunun gerçekleşmemesine yol açtığı gibi olağan şartlar altında ANAMED’de yüz yüze yapılacak kutlamaları olanaksız kılıp yılın anlamlı bir şekilde sona erdirilmesine de engel oldu.
Her şeye rağmen, bu bültende okuyacağınız üzere—hüznün çaresinin meşguliyet olduğunun bilincinde olan—canlı ve becerikli ANAMED ekibi, bu dönemde hazırladığı yeni yayınlar, çevrimiçi sergiler ve yeni yaz programları aracılığıyla etkin ve üretici kalmayı başardı. Gelenekselleşmiş olan Osmanlıca ve Anadolu’nun Kadim Dilleri yaz programlarımız, artık çevrimiçi şekilde canlı (eşzamanlı) olarak gerçekleştiriliyor. Çevresel Arkeoloji alanındaki yepyeni programımız ise yine çevrimiçi olarak (eşzamansız) yürütülüyor. Yaz sonuna doğru, 7 ila 8 Eylül 2020 arasında gerçekleşecek “Çevre ve Tarih Çalıştayı” için Princeton Üniversitesi İklim Değişikliği ve Tarihi Araştırma Girişimi (CCHRI) ile ortaklaşa çalışacağımız için mutluyuz.
Bir önceki bültenimizden bu yana ekibimize yeni katılan çalışma arkadaşlarımız, ANAMED Kütüphane Sorumlusu Vasiliki Mole ile Arşiv Uzmanı ve Birim Kütüphanecisi Nathalie Defne Gier’e hoşgeldiniz dedik. Internet ortamı üzerinden bir dizi kütüphane konuşması, web semineri ve podcast aracılığıyla akademik içerik ve kütüphane hizmeti sağlamayı sürdürüyoruz. Mevcut şartların getirdiği soyutlanma duygusunu azaltmak amacıyla bursiyerlerimizin ve çalışanlarımızın dünyanın dört bir yanından katılımıyla, haftalık “Sanal Çay”larımızı akademik yılın sonuna kadar sürdürdük. Daha niceleri gibi bizler de bu dönemde Google Meets, Microsoft Teams ve Zoom gibi yazılımların ustası olduk ve bu da hiç öngörmediğimiz bir başarıydı!
Bütün bunlara rağmen, hayat dolu topluluğumuzu bir şekilde sürdürmeye çabalasak da normal rutinlerin bir tarafa atıldığı açıkça belli. Küresel felaket ilerledikçe, bana en sık yöneltilen “ANAMED bursiyerlerine ne oldu?” sorusu oldu. Çalışanlarımızın çoğu da benzer sorularla karşılaştı. Gayri resmi yazışmalar ve bursiyerlerin çeşitli deneyimlerini yansıtan—kimi kasvetli, kimi eğlenceli ve hepsi de kaçınılmaz olarak hayal kırıklığı ya da endişe içeren—blog ve sosyal medya paylaşımları sayesinde elimizden geldiği kadar yanıt sağlamaya çalıştık. Bu çeşitli düşünceleri derleyebilmek için isteyen bursiyerlerin “Küresel salgın, ANAMED bursiyerlik yaşantınızı ve ilgili araştırma sürecinizi nasıl etkiledi?” sorusunu yazılı olarak cevaplamalarını istedim. Bunun üzerine pek çok bursiyerimiz kişisel deneyimlerini aktardıkları yazılarını bizlerle paylaştı.
Bursiyerlerin çoğu, çok daha önce ANAMED’den ayrılıp, araştırmalarını uzaktan sürdürmek amacıyla İstanbul, Ankara ya da başka yerlerdeki geçici ya da kalıcı evlerine gitmişti—hatta Alaska kadar uzağa gidenler bile olmuştu! Ancak, küçük bir grup ANAMED’de kalıp tesislerimizi daha önce hiçbir bursiyerin deneyimlemediği bir şekilde deneyimledi. Gündüz ya da gece, etrafta neredeyse hiç kimse yoktu. İstiklâl Caddesi’nin kepenkleri sürekli olarak kapalı, ortak alanlar ise sürekli olarak karanlıktı… ancak, gecelerin gürültüden arınmış olması, Boğaz ile Marmara Denizi’nin kirlilikten kurtulması ve de vahşi (ve evcil) hayvanların terasta serbestçe dolaşması ilginçti. Bu anlatılar haliyle biraz dobra ve hüzünlü ancak aynı zamanda bilgili, esprili ve dokunaklı da. ANAMED bursiyerlerinin Bahar 2020 dönemi deneyimlerinin temsili bir kaydı olarak, bu anlatıları sizinle bu elektronik bültende paylaşıyoruz.
Bu yazıların pek çoğunda, ANAMED’in olası kıldığı “bursiyerlik atmosferi” (Klinger) ile dolu “böylesine çeşitli, ilham verici ve ilginç” (D’Anna) bir grup insanın, planlı olsun olmasın akademik ve sosyal etkileşime yapacağı katkının önemi vurgulandı. Koç Üniversitesi Rektörü Sayın Umran İnan’ın, öğretim üyeleri ile öğrencilerin yüz yüze etkileşimlerine gönderme yaparak, bir süre önce ifade ettiği gibi üniversiteler “nesiller arası bir randevu”yu olası kılıyor. Bursiyer programları da görünüşte farklı konular üzerinde çalışan araştırmacılar arasında, karşılıklı olarak bilimsel gelişme için ortak bir zemin oluşturan, esnek ve önceden öngörülmemiş karşılaşmaları olası kılıyor. Bunlar, olası en kısa zamanda tekrar başlayacak olan ve ANAMED’in uzak gelecekte de desteklemeyi sürdürmeyi amaçladığı ender fırsatlar, ancak bunun tam olarak ne zaman gerçekleşeceğini henüz kestirmiyoruz.
2020–2021 bursiyer programında araştırmacılara destek olmak açısından karma bir model benimsedik. 2020 yılının güz dönemine “uzaktan” bursiyerlik ile başlayıp 2021 baharında ise “şahsen” yürütülecek bursiyerliği geri getirme amacındayız. Bu süre içerisinde, programlar yürütmeyi, sergiler hazırlamayı, kütüphane hizmetleri sunmayı ve de—şartlara bağlı olarak yüz yüze ya da sanal ortamlarda—organizasyonlar düzenlemeyi sürdüreceğiz. Sizleri, bu organizasyonların bazılarında en azından sanal olarak ve de ilk fırsatta da Türkiye’de, İstiklâl Caddesi’nde, ANAMED’de şahsen görmeyi umuyoruz.